Polska
Zdjęcie udostępnił: Jurij Szepeta
Wiosną 2021 roku stacja badawcza Wiernadski, ukraińska stacja polarna, została wyposażona w system alarmowy Ajax z czujnikami pożarowymi FireProtect i FireProtect Plus. Sprzęt Ajax został dostarczony na odległość 16 tysięcy kilometrów i obecnie chroni bazę naukową na Antarktydzie. Z tego artykułu dowiesz się, jak zainstalować przeciwpożarowy system alarmowy w tak niezwykłej lokalizacji, jak stacja polarna.
Na stacji badawczej Wiernadski mieszka od 10 do 14 członków ukraińskiej ekspedycji. Są to naukowcy i ludzie, którzy zapewniają obsługę stacji. Co roku miejsce dotychczasowego zespołu badaczy polarnych zajmuje kolejny.
Badają Ocean Południowy, pole magnetyczne Ziemi oraz klimat, florę i faunę Antarktydy. Na przykład rejestrują „języki” i „dialekty” wielorybów, monitorują dziurę w warstwie ozonowej i dokonują codziennych pomiarów meteorologicznych w celu przewidywania pogody na całym świecie i globalnych zmian klimatycznych.
Czy stacja badawcza Wiernadski nie miała alarmu przeciwpożarowego?
Był, ale przez 36 lat nikt go nie modernizował (od 1985 roku). Przez pierwsze 10 lat stacja była wykorzystywana przez polarników brytyjskich. Wtedy nosiła nazwę „Faraday” i należała do Zjednoczonego Królestwa. Od tego czasu zmieniła się nazwa, flaga i kraj, ale nie sprzęt do wykrywania pożarów.
Stary system ulegał awariom i powodował fałszywe alarmy. Niektóre czujniki nie działały. Zdobywanie części zamiennych (i sprowadzanie ich na Antarktydę) stawało się coraz trudniejsze.
Co się stanie, jeśli na Antarktydzie wybuchnie pożar?
Antarktyda jest najbardziej wietrznym miejscem na Ziemi, gdzie przez większość czasu szaleją huraganowe wiatry. Nawet niewielki płomień może szybko przekształcić się w potężny pożar.
Większość budynków stacji polarnych została zbudowana dziesiątki lat temu. Są to często małe drewniane domki z metalowymi panelami izolowanymi pianką. Płonąca izolacja piankowa uwalnia śmiertelnie trujący gaz — fosgen.
W 2020 roku doszło do zwarcia na rosyjskiej stacji Mirny. W wyniku pożaru spłonęły laboratoria, pomieszczenie radiostacji i inne budynki.
Stacja polarna to nietypowy obiekt. Na co zwrócić uwagę przy wyborze systemu alarmowego?
Niezawodna komunikacja. Stacja to kompleks budynków, dlatego ważne jest, aby objąć je jednym systemem. W tym celu wymagana jest niezawodna komunikacja radiowa o dużym zasięgu.
Konserwacja. Nie można wysłać profesjonalnego instalatora do stacji na Antarktydzie; inżynierowie stacji sami zajmują się konserwacją systemu. Nie może wymagać wiele uwagi. Urządzenia muszą działać na bateriach przez lata i natychmiast alarmować, gdy coś pójdzie nie tak. Na przykład, gdy czujnik utraci połączenie lub gdy za kilka miesięcy będzie konieczna wymiana baterii.
Alarm pożarowy. W stacji musi być wyznaczona osoba, która monitoruje system. Potrzebny jest system z poręczną aplikacją do monitorowania alarmów na komputerach PC, a także głośnymi syrenami, które ostrzegą ludzi o niebezpieczeństwie.
Wpływ klimatu. W zimnych porach roku temperatura na zewnątrz spada do -27°C. W pomieszczeniach mieszkalnych utrzymywana jest na poziomie +16-18°C, a w niemieszkalnych trochę powyżej zera. Parametry techniczne czujników muszą odpowiadać tym warunkom.
Dlaczego na Antarktydę wybrano rozwiązanie Ajax?
Polityka Centrum Antarktycznego polega na kupowaniu ukraińskich produktów i tylko tego, co najlepsze — na Antarktydzie nie można oszczędzać. Cena awarii jest bardzo wysoka, a transport kosztuje krocie. Zapaliła się lampka: jeśli system alarmowy — to tylko Ajax. I nie pomyliliśmy się przy tym wyborze.
Oprócz huba (centrali systemu alarmowego) i dwóch syren, na wyspę Galindez w Antarktyce Zachodniej dostarczono dziesięć czujników przeciwpożarowych Ajax. Chronią one przed pożarem, wykrywają dym i gwałtowne zmiany temperatury oraz zapobiegają zatruciom tlenkiem węgla.
Po podłączeniu do systemu alarmowego Ajax za pomocą bezpiecznego protokołu radiowego Jeweller czujniki mogą pracować w odległości do 1300 metrów od huba.
Czujniki przeciwpożarowe Ajax spełnią swoje zadanie nawet wtedy, gdy stacja straci dostęp do Internetu lub gdy nie ma nikogo, kto mógłby monitorować alarmy. Urządzenia te mogą pracować niezależnie od panelu sterowania systemu. Nawet jeśli nie będzie połączenia z hubem, czujniki rozpoznają zagrożenie, a wbudowane syreny alarmowe zaalarmują o niebezpieczeństwie. Głośność syreny wynosi 85 dB, aby obudzić nawet tych, którzy mają głęboki sen.
Ajax poradzi sobie również, gdy temperatura na terenie stacji spadnie do +11-12°C (zdarza się to przy silnym wietrze). Zakres temperatur pracy czujnika wynosi od 0°C do +65°C.
No i nie trzeba się też martwić o to, jak często wysyłać nowe baterie do stacji. Okres autonomicznej pracy czujników wynosi do 4 lat.
👉 Jak długo urządzenia Ajax działają na bateriach i co ma na to wpływ?
Jak przetransportować sprzęt na koniec świata?
Wszystkie urządzenia Ajax zostały zakupione na Ukrainie. Dostarczenie ich na Antarktydę za pomocą trzech samolotów i statku zajęło około tygodnia. Pięć dni trwał rejs statkiem, który przepłynął przez najbardziej burzliwe miejsce na naszej planecie — Cieśninę Drake’a.
Każdy polarnik zabiera ze sobą trzy torby: dwie z własnymi rzeczami i jedną wspólną. W takich torbach dostarczono system Ajax.
Instalacja i konfiguracja Jak udało się to zrobić?
Urządzenia Ajax są gotowe do pracy po wyjęciu z pudełka, bateria jest już fabrycznie zainstalowana, a czujniki nie wymagają demontażu. Łączą się z hubem po jednym dotknięciu w aplikacji , a montaż w uchwycie SmartBracket zajmuje kilka minut. Odpowiedzi na wszystkie pytania można uzyskać, kontaktując się z zespołem wsparcia Ajax, który jest dostępny 24/7 i oferuje pomoc użytkownikom z całego świata w sześciu językach.
System został zainstalowany przez głównego specjalistę, mechanika systemów stacji badawczej Wiernadski. Do udziału w ekspedycji komisja konkursowa Narodowego Antarktycznego Centrum Naukowego wybiera najlepszego kandydata spośród wnioskodawców z całej Ukrainy. Mechanik systemów nadzoruje jakość montażu i zapewnia niezawodną pracę urządzeń.
👉 Dlaczego system alarmowy powinien być zainstalowany przez profesjonalistę?
Jak działa monitoring alarmów stacji?
Stacja wykorzystuje komputer z zainstalowaną aplikacją PRO Desktop. Ekran ze wszystkimi wskaźnikami znajduje się w holu budynku głównego. Drugi komputer w biurze dyżurnego jest wykorzystywany jako stacja monitorowania alarmów.
👉 PRO Desktop 3.0: konserwacja i monitorowanie systemów Ajax w jednej aplikacji
Aby zarządzać systemem zdalnie, inżynierowie stacji mają na swoich smartfonach zainstalowane aplikacje Ajax. Stacja ma dostęp do Internetu, ale dopiero od wiosny tego roku, po zainstalowaniu anteny satelitarnej, jest on nieograniczony.
Podczas dwóch miesięcy działania systemu były dwa alarmy: w kuchni, gdy polarnicy grillowali steki, oraz w stolarni, gdzie prowadzono prace spawalnicze. W obu przypadkach sprzęt zareagował na obecność dymu.
Co dalej?
W planach jest zainstalowanie kolejnych 20 czujników przeciwpożarowych na stacji oraz uzupełnienie systemu Ajax o podwajacze zasięgu sygnału radiowego ReX. Stacja polarna składa się z 12 oddalonych od siebie budynków (w tym pomieszczeń mieszkalnych, warsztatu stolarskiego i domku na łodzi). Budynki są pokryte blachą falistą, która może zakłócać sygnał radiowy. Podwajacz zasięgu zwiększy dystans roboczy urządzeń i stanie się niezawodnym łącznikiem pomiędzy czujnikami a hubem.
